Bài viết được dịch từ Vice.com: Stepn, ‘Move-To-Earn’ Games Try To Convince Doubters They’re Not Ponzis
Với những lời hứa trả tiền để mọi người đi bộ, một nhóm các công ty khởi nghiệp yêu cầu bạn tin tưởng rằng họ không phải là những kế hoạch kim tự tháp không bền vững.
Vào cuối tháng 10, trò chơi Axie Infinity (Play To Earn) đã đạt được thành tích cao. Giá AXS token đã tăng gần gấp đôi trong vài ngày, đạt 138 USD, khi mọi người trên khắp thế giới say mê với khái niệm mới lạ rằng họ có thể kiếm được tiền khi chơi game trên máy tính.
Cùng thời điểm đấy, một vòng quay mới về khái niệm “chơi game để tạo thu nhập” ngày càng phổ biến đã ra mắt tại cuộc thi Hackathon của Solana Blockchain. Dự án do Find Satoshi Lab có trụ sở tại Úc tạo ra, được gọi là Stepn (hay được viết là StepN hoặc STEPN) và được mô tả là một trò chơi “Move-2-Earn”, cũng như tên gọi mọi người được trả tiền không phải vì chơi game, mà là vì chạy hoặc đi bộ. Find Satoshi hy vọng sẽ “thu hút hàng triệu người chưa từng sử dụng tiền điện tử đến với lĩnh vực tiềm năng này.”
Vào tháng 1, công ty đã thông báo rằng họ đã huy động được 5 triệu USD vốn đầu tư từ các nhà đầu tư bao gồm Sequoia Capital. Một người ủng hộ cho biết: “STEPN đang mở ra một làn sóng trò chơi Web3 mới với khái niệm họ đang gọi là move-to- earn”.
Việc sử dụng từ “bền vững” là một phần quan trọng của việc quảng bá. Trong khoảng thời gian từ khi Stepn ra mắt và đảm bảo nguồn vốn, bối cảnh chơi để tạo thu nhập đã được thay đổi đáng kể. Cụ thể, Axie Infinity đã phải “vật lộn” để đáp lại những cáo buộc từ người chơi cũng như các nhà phê bình rằng nó giống một kế hoạch Ponzi ngụy trang và giá token của nó cũng đã giảm mạnh.
Giờ đây, không chỉ riêng Stepn mà ngày càng nhiều đối thủ cạnh tranh trong không gian “move-to-earn” đã xuất hiện. Stepn nói trên trang web của mình: “Người chơi có thể kiếm tiền bằng cách đi bộ hoặc chạy bộ ngoài trời. Đối thủ cạnh tranh của Stepn, Walk With Step (hoặc Step) đã dán poster tại các tàu điện ngầm ở New York với khẩu hiệu: “Bạn đã sẵn sàng di chuyển để tạo ra thu nhập từ tiền điện tử?”.
Theo các cuộc phỏng vấn trên mạng xã hội về việc kiếm hàng trăm USD một ngày chỉ làm khẳng định thêm giả thiết này. Nhà văn tiền điện tử Nat Eliason đã viết vào tháng 4 rằng anh ấy đang kiếm được mức lương lên đến 6 chữ số chỉ bằng cách đi bộ ngoài trời với Stepn và nói rằng nó có thể trở thành “ứng dụng tiền điện tử đầu tiên thực sự có tiếng nói trong đại chúng.”
Đồng thời, những cáo buộc tương tự từng gây trở ngại cho lĩnh vực Play-to-earn đã bắt đầu hướng vào các trò chơi Move-to-earn. Các nhà phê bình cho rằng khả năng tạo thu nhập vô thời hạn trong lúc đi bộ là “quá tốt để trở thành sự thật”, đặc biệt là vấn đề chi phí đầu vào cao của trò chơi, nhu cầu liên tục của người dùng mới tham gia và người dùng cũ không phải bỏ chi phí đồng loạt. Eliason viết về Stepn vào tháng 4: “Đó không hẳn là một mô hình ponzi, nhưng nó thật tuyệt vời,”
Đối với một số người dùng move-to-earn, những lời cáo buộc Ponzi nhanh chóng trở thành một trò đùa, phản ánh cách mà cái gọi là “Ponzinomics” đã gần như được nhiều nhà giao dịch tiền điện tử chấp nhận rủi ro. Người dùng Twitter - DonCrypto đã viết vào tháng 5: “Stepn là một ponzi và bắt buộc tôi phải đi bộ mỗi ngày”.
Những người đứng sau thành công của dự án đã cố gắng giải quyết những cáo buộc về Ponzi. Trong một blog tháng 4, công ty thừa nhận rằng các kế hoạch play-to-earn có liên quan chặt chẽ đến Ponzi nhưng cũng khẳng định Stepn có thể tránh được vấn đề với việc quản lý tích cực các token của mình.
Công ty đã viết trong một blog thông báo về hệ thống chống gian lận rằng: “Với mô hình của STEPN, không khó để hiểu tại sao tính bền vững lâu dài thường là một trong những câu hỏi đầu tiên được đặt ra”, “Tuổi thọ và tính ổn định của trò chơi được đặt lên hàng đầu, bằng chứng là tập trung vào việc tạo ra các tokenomic mạnh mẽ. Mặc dù các bản cập nhật về việc chống gian lận có thể không phải là lời cam kết về tài chính như một số người yêu cầu”.
Các trò chơi move-to-earn có thể trở thành xu hướng lớn tiếp theo trong thị trường tiền điện tử, như những gì người ta đã tuyên bố. Nhưng với việc tokens của Stepn đã giảm giá liên tục, ngay cả những người chơi và bộ phận thiết kế trò chơi cũng công khai tự hỏi liệu các dự án có chứng minh được bản thân là 1 cơ hội tốt hơn hay không.
Người dùng Stepn có biệt danh “DonCrypto” nói với Motherboard: “Tại một số thời điểm nếu không có các động lực mới, dòng tiền sẽ chậm lại. Về cơ bản, đây sẽ là một vụ đặt cược lớn khi điều đó xảy ra.”
Jens Willemen cho biết anh đã phát hiện sai lầm của Axie Infinity trong khi quản lý 120 “môn sinh” đang chơi game mỗi ngày từ Nepal để kiếm tiền cho anh.
Jens Willemen cho rằng: “Không ai chơi game để giải trí,”. Người chơi Axie Infinity coi trò chơi như một công việc – đặc biệt là ở các quốc gia có thu nhập thấp như Philippines và Venezuela – nơi mọi người cần tiền để trang trải. Bởi vì những người lao động này thường không đủ tiền mua “vật phẩm” của riêng họ để bắt đầu kiếm tiền trong trò chơi, họ làm việc cho các “nhà quản lý” , nơi cho họ thuê NFT và chia sẻ lợi nhuận.
“Chúng tôi không nghĩ đây là một hệ thống có thể hoạt động được,”
Willemen - người hiện là cố vấn xây dựng cho Ứng dụng Step có trụ sở tại Dubai, cũng như một lớp giao thức hướng tới các dự án tương tự - tin rằng trò chơi của riêng đội anh ấy sẽ có nhiều “tokenomic bền vững” hơn không chỉ là các trận đấu để kiếm tiền trong quá khứ mà còn cả phần còn lại của phong trào play-to-earn. Willemen cho biết: “Một số ứng dụng khác trong số này có cảm giác hơi giống Ponzi, giống như những gì đã xảy ra với Axie Infinity.”
Trò chơi move-to-earn điển hình hoạt động tương tự như Axie Infinity: Người dùng mới cần bắt đầu với khoản đầu tư, có thể dao động từ dưới 100 USD đến 3.000 USD. Đổi lại, người dùng nhận được một NFT — một đôi giày kỹ thuật số Stepn — giúp họ có khả năng bắt đầu kiếm tiền. Khi họ tập thể dục, người dùng có thể kiếm được một số tokens nhất định (STEPN, GST) nhưng chỉ trong một khoảng thời gian nhất định mỗi ngày.
Người chơi có thể rút tiền mặt, nhưng trò chơi cung cấp một cơ chế để không làm như vậy: Người dùng có thể kiếm được nhiều tiền hơn mỗi ngày nếu họ tái đầu tư số tiền trở lại hệ thống, ví dụ: bằng cách trả chi phí để nâng cấp giày NFT hoặc mua nhiều đôi giày hơn - điều này cho phép họ sở hữu được số phút nhiều hơn mỗi ngày. Những đôi giày NFT sau đó trở thành khoản đầu tư, có thể được bán (hoặc thậm chí cho thuê) cho người trả giá cao nhất. Stepn kiếm tiền từ tất cả hoạt động này bằng cách đánh thuế cho các hoạt động trong ứng dụng, bao gồm cả giao dịch NFT và cho thuê minting.
DonCrypto cho biết mô hình của Stepn “rất gây nghiện”. Anh ấy đã bị thu hút bởi khả năng kiếm thu nhập cho “một hoạt động mà tôi vẫn làm hằng ngày”. DonCrypto ban đầu đã trả khoảng 1.000 USD cho đôi giày thể thao đầu tiên của mình và ngay từ đầu đã kiếm được 60 USD cho mỗi 10 phút đi bộ.
Nhưng anh ấy muốn kiếm được nhiều hơn và từ đó đã chi thêm 14.000 USD. Anh ấy hiện có 9 đôi giày kỹ thuật số, cho phép anh ấy kiếm được 400 USD cho mỗi 50 phút đi bộ hằng ngày.
Một người dùng Stepn khác, Ahmed, một kỹ sư phần mềm có trụ sở tại Washington, D.C., nói với Motherboard rằng trò chơi đã thay đổi cuộc đời anh ấy bằng cách tạo cho anh ấy động lực để thay đổi lối sống ít vận động. “Trò chơi này đã khuyến khích tôi về mặt tài chính để ra ngoài và chạy bộ mỗi ngày,”
Vào tháng 4, chính Stepn đã thừa nhận rằng “hầu hết” các trò chơi play-to-earn đã được chứng minh là các kế hoạch “không bền vững của một mô hình Ponzi” dựa vào “những người chơi mới liên tục tham gia” và nói chung là “có khả năng sụp đổ”. Chính phủ Hoa Kỳ định nghĩa một kế hoạch Ponzi là “một trò gian lận đầu tư, thanh toán cho các nhà đầu tư hiện tại bằng số tiền thu được từ các nhà đầu tư mới”. Mặc dù hầu hết các dự án tiền điện tử không tuân theo chính xác như vậy
“Ponzinomics” đã trở thành một thuật ngữ phổ biến để mô tả tính kinh tế điển hình của một dự án tiền điện tử phụ thuộc vào sự đầu tư liên tục và sự nhiệt tình từ người dùng để giá token vẫn ở mức cao — trong trường hợp nếu hệ thống sụp đổ, thì sẽ là quá muộn đối những người tham gia nhưng chưa kịp rút tài sản , họ sẽ là nạn nhân của các nhà đầu tư vừa tham gia sớm và bán tháo token ngay khi vừa đạt được lợi nhuận.
Stepn và những người khác trong “phong trào” kiếm tiền cho rằng họ đang làm việc để tìm ra một số giải pháp cho vấn đề Ponzinomics của họ, và Eddie Lester cũng là 1 trong số đó. Trong khi anh đang phát triển một dự án “tập gym để kiếm tiền” sắp tới có tên là MetaGym, anh ấy bắt đầu thử và tìm ra cách để đảm bảo công ty mới của anh ấy không trở thành một kế hoạch Ponzi.
Lester nói: “Những gì chúng ta thường thấy khi nghĩ về bất kỳ phong trào ‘to-earn’ nào là bất kỳ ai tham gia sớm đều có lợi thế đáng kể và thực sự đúng là vậy – điều này giống như một kế hoạch Ponzi – luôn ủng hộ những người dùng ban đầu và sau đó từ từ loại bỏ”.
Một trong những ý tưởng chính của anh ấy để thiết lập “hệ thống thu nhập bền vững” là “cân bằng” hai token với nhau: in-game token kiếm được bằng cách tập thể dục và token “quản trị” – token trao quyền biểu quyết trong các quyết định ảnh hưởng đến dự án. Điều đó tương tự với nhiều đối thủ cạnh tranh của Lester, bao gồm cả Stepn.
Trong trường hợp của Stepn, có nguồn cung GST không giới hạn, có thể kiếm được từ việc đi bộ và một nguồn cung giới hạn của token “quản trị” GMT. Stepn đã cố gắng duy trì sự ổn định giá bằng nhiều chiến lược khác nhau.
Ví dụ: khi giá GST tăng vọt — khiến giày thể thao NFT trở nên đắt đỏ đối với những người mới tham gia — các nhà phát triển đã thêm tùy chọn sử dụng token quản trị để mint giày mới và giảm số lượng GST cần thiết để làm điều tương tự. Điều này thu hẹp nguồn cung lưu hành của GMT, làm cho các token có giá trị hơn và đồng thời làm giảm “tỷ lệ burn” của GST, giảm áp lực tăng giá.
Để ngăn ứng dụng phát triển quá nhanh, Stepn chỉ cho phép mọi người tham gia nếu họ nhận được một trong số lượng giới hạn mã kích hoạt được trao cho những người chạy tích cực nhất.
Một niềm tin mà tất cả các công ty chia sẻ với nhau rằng move-to-earn sẽ chứng minh bền vững hơn Axie Infinity bởi vì mọi người sẽ tận hưởng lợi ích của việc tập thể dục hơn là trò chơi điện tử.
Jerry Huang- đồng sáng lập StepN cho biết vào cuối tháng 5: “Người dùng có thể kiếm tiền từ StepN trong giai đoạn đầu, nhưng theo thời gian, họ cũng sẽ quen với việc duy trì hoạt động, vì vậy họ sẽ tiếp tục đi bộ hoặc chạy bất kể phần thưởng là gì,”.
Nhưng trong tháng này, công ty thừa nhận rằng mọi người đã bắt đầu “giả mạo” dữ liệu chuyển động và sử dụng “các chiến thuật không trung thực” để khai thác trò chơi và “kiếm được nhiều hơn phần thu nhập hợp pháp của họ.” Một số video trực tuyến cho thấy những người đã cố tình tìm ra cách đánh lừa ứng dụng nghĩ rằng họ đang đi bộ.
Stepn nói trong một bài đăng trên blog rằng vấn đề đã trở nên nổi trội đến mức các nhà phát triển đã dành “gần một nửa” nguồn lực của mình để “phát triển các cơ chế chống gian lận”. Stepn nói rằng “việc gian lận tràn lan có thể làm suy yếu toàn bộ nền kinh tế của trò chơi.”
Tương tự, Willemen cũng nói với Motherboard rằng gian lận đã trở thành “vấn đề lớn với tất cả các ứng dụng này”, nhưng anh ấy không ngây thơ với thực tế rằng sẽ luôn có một số động lực tài chính trong bất kỳ thế giới nào mà nạn đầu cơ luôn tràn lan. Thay vào đó, tất cả những gì ông ấy hy vọng làm là giảm “siêu lạm phát”.
Việc mang đến các người dùng mới, bình ổn giá và giải quyết gian lận là chưa đủ. Các games Move-to-earn cũng cần phải tìm ra cách để thuyết phục người dùng giữ tiền của họ trong trò chơi.
Công ty của Willemen đã ra mắt một tính năng trong đó mọi người có thể khóa token quản trị của họ để có cơ hội giành được “hộp phần thưởng NFT” và các đặc quyền khác. Willemen cho biết hơn 100.000 người đã chọn làm như vậy.
Stepn và những người khác đưa ra viễn cảnh giàu có hơn nếu mọi người chọn chi tiêu token của họ trong trò chơi thay vì rút ra. Mọi người phải “sửa chữa” đôi giày của họ để tiếp tục sử dụng chúng và cũng có thể kiếm được nhiều tiền hơn nếu họ nâng cấp lên những đôi giày thể thao kỹ thuật số cao cấp hơn. Sử dụng token trong trò chơi theo những cách này sẽ “đốt cháy” chúng, về lý thuyết góp phần ổn định giá cả và do đó trò chơi tiếp tục tồn tại.
Ahmed cho biết: “Tôi có thể đã kiếm lại tiền từ vài tuần trước nhưng đã chọn con đường dài hơn là xây dựng tài khoản của mình, sở hữu nhiều giày hơn để khi tôi có thể sở hữu mức tài sản mong muốn. Vì vậy, tôi vẫn chưa kiếm lại được tiền của mình, nhưng hãy xem điều đó sẽ xảy ra trong tương lai gần.”
Ahmed hy vọng có thể mua đủ đôi giày Stepn để được trả tiền cho 90 phút tập thể dục hàng ngày, anh ấy sẽ kiếm được gần 500 USD mỗi ngày với giá hiện tại. Khi tôi hỏi Ahmed rằng anh ấy tin rằng tiền đến từ đâu, anh ấy nói rằng câu trả lời là “người dùng mới”.
Những người khác cũng nói những điều tương tự, mặc dù nhiều người dùng kiếm tiền bày tỏ sự lạc quan rằng các trò chơi sẽ tìm ra các dòng thu nhập bền vững hơn trong tương lai.
Chi phí tham gia cao đã khiến những người khác không thích Stepn. Ví dụ, người dùng đã nói đùa về việc “tham gia một cuộc chạy ponzi ”, chia sẻ với Motherboard rằng anh ta đã ngừng sử dụng ứng dụng này sau khi suy luận rằng“ chi phí ban đầu để thu được lợi nhuận có thể quá cao”.
Theo Willemen: “Để chống lại mối lo ngại đó, một số trò chơi đang thử nghiệm với các mô hình Freemium, cụ thể là yêu cầu mọi người trả tiền giày kỹ thuật số của họ theo thời gian hoặc thậm chí thuê chúng từ những người dùng khác để bắt đầu, với thu nhập được chia sẻ sau đó”, đây là một tính năng Stepn cho biết là sắp ra mắt và phản ánh hệ thống của Axie Infinity. Bằng cách này hay cách khác, các công ty vẫn cần người dùng mới đầu tư ban đầu để bắt đầu chơi.
Để chống lại ý tưởng rằng tất cả chúng đều là các kế hoạch Ponzi kỹ thuật số, các công ty move-to-earn đang nỗ lực làm việc để nghĩ ra các cơ chế sáng tạo, độc lạ để loại bỏ biệt danh đó.
Người sáng lập người Ý của Walk With Step, Carlotta Tatti, nói với Motherboard rằng cô ấy coi trò chơi của riêng mình là cách bền vững hơn so với đối thủ vì mô hình riêng của cô ấy: đánh thuế vào mỗi bên của giao dịch, cho dù mọi người đang mua hay bán token, điều đó hướng tới việc tặng thưởng cho người dùng. Người bán bị đánh thuế 15% trong khi người mua bị đánh thuế 5%.
Do đó, Tatti không tin rằng những lời chỉ trích Ponzi là hợp lý trong trường hợp của cô ấy, vì hệ thống cũng kiếm tiền khi mọi người rút tài sản ra.
Tatti đề cập đến StepN: “Đối thủ cạnh tranh lớn nhất của chúng tôi chỉ dựa vào người dùng mới để nuôi dưỡng dự án. Chúng tôi không chỉ dựa vào người dùng mới mà còn dựa vào những người đã thoát ra.”
Tatti cho biết mục tiêu dài hạn của cô là tạo ra một hệ thống tiền điện tử mới, trong đó thể chất của con người đóng vai trò thực hiện một chức năng tương tự như khai thác tiền điện tử, cung cấp cho mọi người một khoản thu nhập cho cuộc sống của mình. Theo Tatti, 1/5 người dùng của Walk With Step là người mới sử dụng tiền điện tử và nhiều người sống ở những nơi như Philippines, nơi Axie Infinity đã chứng tỏ sự phổ biến trước đó. Một số thậm chí còn làm việc ở những nơi như kho hàng của Amazon, nơi phương tiện đi lại duy nhất của họ là đôi bàn chân.
Trong khi đó, DonCrypto nhận ra rằng “trò chơi thực sự” trong Stepn không phải tập thể dục vì lợi nhuận, mà là để mint ra những đôi giày mới, thứ mà anh ấy coi là “một cỗ máy kiếm tiền vĩnh viễn”. Sau khi người dùng mua hai đôi giày thể thao, họ có thể tạo và bán đôi giày của riêng mình.
DonCrypto cho biết: “Có một khoản chi phí nhỏ mà bạn phải trả khi đi bộ và chi phí này thấp hơn giá sàn thị trường của giày thể thao, từ đó tạo ra lợi nhuận,”.
Eliason, nhà văn tiền điện tử, đã mô tả hệ thống minting của Stepn là “vấn đề lai tạo giày thể thao”. Như Eliason đã giải thích, thiết lập của Stepn có nguy cơ xảy ra “chu kỳ diệt vong” giống như các trò chơi play-to-earn trước đó.
Nếu có quá nhiều người bắt đầu mint giày, nó sẽ làm giảm giá giá trị, gây ra một vòng xoáy nơi mọi người cố gắng giảm tải giày thể thao của họ trong cuộc đua đến đáy. Ngoài ra, nếu có quá nhiều người mua giày cấp cao, giá token trong trò chơi cũng sẽ giảm vì mọi người sẽ không cần sở hữu nó và đốt token trong quá trình này. Câu hỏi đặt ra là liệu các cơ chế ổn định của Stepn có thể làm giảm căng thẳng tự nhiên này một cách thỏa đáng hay không?
Hệ thống này mỏng manh đến mức bất kỳ tin tức bất ngờ nào cũng có nguy cơ ảnh hưởng đến giá trị của dự án, như sự cố đã xảy ra với Stepn vào cuối tháng 5, khi công ty thông báo trong một loạt Tweet rằng nó sẽ sớm không cho phép người dân ở Trung Quốc truy cập ứng dụng để tuân thủ các quy định của địa phương. Tin tức này đã khiến giá GST giảm từ hơn $2 xuống còn khoảng 1/10 giá trị.
DonCrypto không quá lo lắng về vấn đề bền vững hoặc khoản đầu tư 15.000 USD của mình. “Tôi có thể bán lại tất cả những đôi giày thể thao của mình trở lại thị trường và thu lại khoản đầu tư ban đầu” anh nói. Cho dù điều đó sẽ luôn là một câu hỏi mở nhưng hiện tại, anh ấy hạnh phúc vì kiếm tiền từ việc đơn giản như đi bộ.
