Sự kiện UST mất peg cộng với việc LUNA sập mạnh gây ra nhiều thiệt hại nặng nề, không chỉ về tài chính mà còn tinh thần. Bài viết đưa ra một số bài học về sự việc này.
UST mất peg, LUNA sập mạnh & 5 bài học để đời
Có lẽ không ít người chịu thiệt hại trong sự việc UST mất peg và LUNA sập mạnh vừa qua. Tiền cũng đã mất, thị trường vẫn còn đó và đi tiếp. Vậy, chúng ta học được gì từ sự kiện này? Dưới đây là 5 bài học mình rút ra được.
Các quỹ không “thần thánh” như chúng ta nghĩ
Một cách chơi phổ biến trong crypto, hay bất kì lĩnh vực nào là đi theo người mà chúng ta nghĩ là giỏi. Và trong trường hợp này là quỹ đầu tư (Venture Capital).
Thông thường, người dùng đầu tư vào dự án có những quỹ lớn xuống tiền. Như trường hợp Terra, đó là Coinbase, Hashed, Delphi Digital, Binance Labs,… Đây là những quỹ được xem như top-tier trong ngành crypto.
Tính đến đầu năm 2021, LUNA đã tăng trưởng một khoảng đáng kể từ giá thấp nhất tạo trước đó. Nhưng các quỹ vẫn tích cực đầu tư khi Terra gọi vốn. Thậm chí với giá 50 USD/LUNA, Terra vẫn gọi vốn dễ dàng vào đầu năm 2022. Điều này cho thấy họ rất tự tin LUNA vẫn còn tăng trưởng nhiều trong tương lai.
Trong đó, Hashed và Delphi Digital là hai quỹ chi rất mạnh không chỉ cho Terra, mà còn các dự án trong hệ sinh thái này. Chưa hết, Delphi Digital còn chấp nhận sử dụng UST để thanh toán mua tài khoản Premium của mình.
Tổng số tiền Terra gọi được trong năm 2021 là khoảng 175 triệu USD. Và giờ đây, con số đó chính thức trở về “cát bụi”.
Thiệt hại không chỉ đơn giản ở tiền đầu tư. Hashed, Jump Crypto đều tham gia trở thành Validator của Terra, nghĩa là họ phải khóa lượng lớn LUNA. Trớ trêu thay, số LUNA bị khóa này cần 21 ngày Unstake mới được rút và bán trên thị trường. Cơ chế này ban đầu dùng để khuyến khích người dùng ở lại với Terra, hạn chế rút LUNA. Do vậy, số LUNA này hiện tại xem như mất trắng.
Chúng ta, trong đó có mình, thường “thần thánh hóa” các quỹ, xem họ như bảo chứng cho dự án. Nhưng qua trường hợp của Terra, hay trước đó là Sushi, liệu VC có nên được “định giá” lại trong thời buổi hiện nay không? Nếu không, có phải do chúng ta quá “mù quáng” giao quyền quyết định cho quỹ mà không phòng ngừa trường hợp thất bại?
Kiếm tiền trong crypto không hề dễ
Câu nói mà chúng ta thường khuyên các bạn “F0” là gì? Có lẽ là cảnh báo về việc kiếm tiền trong crypto không dễ như những gì khoe trên mạng. Nhưng sau trường hợp Terra, mình nghĩ việc kiếm lợi nhuận trong thị trường này còn khó gấp 10 lần hơn độ khó tưởng tượng được.
Terra từng đứng trong top 10 dự án có vốn hóa lớn nhất crypto. Thậm chí, có lúc đồng tiền này gần chạm đến top 5. Bên cạnh đó, UST cũng nằm trong top 3 của stablecoin có vốn hóa lớn nhất thời điểm đó.
Trong lịch sử, chưa có dự án nào nằm trong phân khúc đó mà có giá giảm gần như 100% chỉ trong 4-5 ngày.
Trong crypto, có một cách đầu tư phổ biến khác là chỉ mua và giữ top coin (tài sản vốn hóa cao). Lý do của việc này là các top coin thường mất không nhiều giá trị khi BTC điều chỉnh, hay ít nhất là không bị scam như các dự án có vốn hóa thấp. Đổi lại lợi nhuận nhận được không cao.
Nhưng Terra đã chứng minh rằng, dù có vốn hóa cao ngất ngưỡng, dự án vẫn chịu rủi ro bị tấn công đến mức gần như không thể cứu. Hay thậm chí, có tin đồn rằng Do Kwon, Founder của Terra cũng cầu cứu cảnh sát để bảo vệ mình (chi tiết tại đây).
Tiếp theo, Anchor Protocol được biết đến như nơi đầu tư được nhiều người yêu thích vì cho lãi suất 20%/năm và trả bằng UST. Điều này được chứng minh bởi hơn 14 tỉ UST gửi vào Anchor trước khi Terra gặp sự cố.
Chỉ cần gửi stablecoin vào, và nhận 20% lợi nhuận cũng là stablecoin. Nghe có vẻ dễ dàng, nhưng giờ đây, UST đã bị mất giá trầm trọng. Nhiều người kiếm được 20% một năm, nhưng đã mất 50% trong một ngày vì UST giảm giá.
Do đó, không có bất kì cách kiếm tiền nào trong crypto là an toàn cả. Nếu ai đó bảo bạn về kênh đầu tư bao lợi nhuận, an toàn tuyệt đối, đó chắc chắn là lừa đảo, hoặc có mục đích xấu.
Dù R:R có tốt đến đâu, cũng đừng nên chủ quan
Ở mục này, mình muốn nói đến hai việc: Vụ cá cược của Do Kwon và đầu tư UST & LUNA lúc mất giá.
1. Nhìn nhận về vụ cá cược của Do Kwon
Dù vụ cá cược diễn ra ở mức giá LUNA là 88 USD (liệu giá LUNA năm 2023 thời điểm tương ứng lớn hay nhỏ hơn 88 USD), tức là cao hơn rất nhiều nếu tính từ giá các vòng Seed, Private, hay thậm chí là vòng gọi vốn năm 2021. Nhưng mình đã nghĩ cửa thắng cho Do Kwon rất cao.
Bởi vì cả hai đang cá cược trên chính hệ sinh thái của Do Kwon. Lúc bấy giờ, dù Terra là hệ sinh thái tiềm năng, nhưng thật sự có một số vấn đề về công dụng của UST.
Người dùng như mình còn nhìn ra việc này, không lẽ Do Kwon và team không thấy? Do đó, chỉ cần sửa chữa vấn đề, việc LUNA còn tăng trưởng là điều gần như chắc chắn.
Nhưng mọi thứ không tính đến việc có người sẽ tấn công vào 3pool khi Terra di chuyển thanh khoản vào 4pool của UST. Và dù hiện tại còn rất lâu mới hết hạn, nhưng có lẽ chúng ta đã biết phần thắng thuộc về ai.
2. “Bắt đáy” UST và LUNA trong lúc này
Không chỉ mình, nhiều người nhân cơ hội giá LUNA giảm mạnh để mua và chờ vấn đề được xử lý xong thì giá sẽ phục hồi. Ngoài ra, việc mua UST theo mình vẫn có khả năng thắng lớn hơn, bởi UST là stablecoin, và cũng là cốt lõi của triết lý xây dựng của Terra. Nên LUNA có thể mất giá trị, nhưng họ sẽ ra sức cứu UST.
Ngoài ra, mình đã nghĩ rằng các quỹ họ sẽ giúp đỡ Terra trong sự cố này. Nhưng không, khi Do Kwon gọi vốn, các quỹ đã từ chối, dẫn đến họ phải “tự thân vận động” bằng cách điều chỉnh tham số Terra để giảm lực bán UST.
Ngần ấy cố gắng là không đủ để cả LUNA và UST hồi phục. Kết quả là những ai tham gia “bắt đáy” UST và LUNA đa phần đều lỗ.
Xem thường người khác và cái kết
Mình từng viết trong bài về UST mất peg về việc Do Kwon tự cao về “đứa con cưng” của mình và “dìm” bất kì ai chê Terra. Và có khả năng nào đó, đây là lý do để các bên hợp sức lại tấn công Terra.
Dù không phải lý do chính, việc này cũng gây ảnh hưởng đến quá trình tìm kiếm sự hỗ trợ. Khi Terra gặp nạn, hàng loạt cái tên mà trước đây bị Do Kwon xem thường, hay trêu chọc, đều tweet chế giễu Terra. Điển hình là Founder của Cardano như sau:
Hay trường hợp khác là trong một bài phỏng vấn, khi được hỏi Do Kwon dự đoán về số dự án trong thị trường này thất bại, Do Kwon trả lời rằng 95%. Điều đáng nói là sau đó, Do Kwon bảo rằng xem các công ty này “chết” khá giải trí.
Dĩ nhiên, có hay không những dòng tweet này cũng không làm tăng khả năng gọi vốn của Terra. Nhưng khi đối mặt với sự kiện lịch sử này, mình nghĩ sự tiêu cực làm Do Kwon và team khó khăn hơn trong quản lý cảm xúc khi tìm giải pháp.
Kiểm soát tâm lý khi đầu tư
Sự việc này xứng đáng đưa vào lịch sử bởi mức độ tàn phá mà nó gây ra. Không chỉ về tài chính, thậm chí là tinh thần nhà đầu tư.
Trên chuyên mục Terraluna của Reddit đã phải ghim bài viết về số điện thoại khẩn cấp khi không ai nghe ai tâm sự hoặc muốn nhận lời khuyên. Ngoài ra, một số người còn có hành động tiêu cực sau khi mất tiền. Trong bài viết về việc này trên Yahoo.com, họ phải đính kèm số điện thoại nếu người đọc cần hỗ trợ về sức khỏe.
Không rõ các trường hợp trên là thật hay giả, nhưng dựa vào mức độ nghiêm trọng trong thời gian qua, những việc này xảy ra thật thì cũng không ngạc nhiên.
Cá nhân mình may mắn khi biết phân bổ danh mục đầu tư. Dù có thiệt hại một phần tài sản và tổn hại tâm lý, nhưng nhìn chung qua ngày hôm sau thì đã khỏe hơn nhiều. Do đó, để tồn tại trên thị trường, ngoài kiến thức “tìm kèo”, chúng ta cần phải hiểu rõ về việc phân chia nguồn vốn hợp lý.
Tổng kết
Dù có may mắn khắc phục được hậu quả, sự việc Terra lần này xứng đáng trở thành ví dụ về đầu tư. Qua trường hợp lần này, anh em nhận được gì, có thể comment bên dưới để mọi người cùng thảo luận.
