Việt Nam có tỷ lệ chấp nhận crypto cao nhất trên thế giới. Có rất nhiều yếu tố thúc đẩy xu hướng này.
Việt Nam hiện được xếp hạng là một trong số các quốc gia hàng đầu sử dụng crypto. Đặc biệt nước ta có chỉ số chấp nhận crypto đứng đầu toàn cầu theo Chainalysis trong hai năm liên tiếp.
Phương pháp nghiên cứu của Chainalysis đã tính đến việc áp dụng được điều chỉnh theo dân số trên các nền tảng crypto, từ các sàn giao dịch tập trung đến mạng thanh toán ngang hàng (P2P). Lưu lượng truy cập web đến các mạng crypto lớn đã được phân tích để xác định các quốc gia có tỷ lệ quan tâm và tỷ lệ chấp nhận cao nhất.
Điều đó nói lên rằng, tỷ lệ chấp nhận cao của Việt Nam là một hiện tượng khó hiểu, đặt ra câu hỏi: Tại sao tỷ lệ chấp nhận crypto lại cao như vậy?
Không đánh thuế crypto
Có rất nhiều lý do khiến tỷ lệ chấp nhận crypto ở Việt Nam cao và một trong số đó là không giống như ở Mỹ và các khu vực pháp lý lớn khác, nơi nắm giữ crypto sẽ bị đánh thuế, ở Việt Nam không có thuế crypto.
Hiện tại, chính phủ Việt Nam thậm chí không công nhận crypto là tiền tệ hợp pháp. Mặc dù các cơ quan thuế của quốc gia đã thể hiện sự quan tâm đến việc đánh thuế crypto, nhưng họ không chỉ định chúng là tài sản chịu thuế. Do đó, luật pháp Việt Nam phần lớn im lặng khi đề cập đến việc đánh thuế crypto.
Do đó, các tổ chức tài chính trong nước bị cấm xử lý crypto. Tuy nhiên, công dân Việt Nam được phép sở hữu và giao dịch crypto.
Việc thiếu quy định thuế crypto giúp cho các loại tiền kỹ thuật số trở thành công cụ đầu tư lý tưởng, do đó gia tăng quy mô áp dụng. Điều phải đánh đổi là luật pháp Việt Nam không bảo vệ người dùng crypto trong các trường hợp lừa đảo hoặc thua lỗ. Do đó, crypto không thể được sử dụng hợp pháp trong các mối quan hệ thương mại.
Tuy nhiên, các cơ quan quản lý tài chính của quốc gia đang làm việc để đưa ra các hướng dẫn sử dụng crypto. Đây là thực hiện theo chỉ thị vào tháng 7/2021 của Thủ tướng Phạm Minh Chính, trong đó yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tìm hiểu những lợi ích và mặt trái của tiền kỹ thuật số để soạn thảo các quy định. Ngân hàng có khả năng đưa ra một loạt các biện pháp bao gồm các hướng dẫn về thuế và bảo vệ người dùng.
Gracy Chen, giám đốc điều hành của sàn giao dịch crypto Bitget đã có những chia sẻ về bối cảnh quy định của Việt Nam và tình hình phát triển.
Theo Chen, các quy định rõ ràng và mạnh mẽ sẽ cho phép các tổ chức trong nước bắt đầu kinh doanh crypto và đây sẽ là một chiến thắng lớn cho ngành:
“Khi quy định thực sự được đưa ra có thể dẫn đến tác động ngắn hạn đến hoạt động giao dịch trao đổi tiền pháp định tại địa phương. Nhưng về lâu dài, quy định rõ ràng có thể khuyến khích việc áp dụng rộng rãi hơn và tạo cơ sở cho việc tăng cường sự tham gia của các tổ chức và bán lẻ. Khi có quy định tốt hơn, thị trường sẽ bảo vệ tốt hơn và tăng niềm tin của các nhà đầu tư. Vì vậy, về tổng thể, ưu điểm nhiều hơn khuyết điểm“.
Việt Nam có một lượng lớn dân số không có tài khoản ngân hàng
Nhiều người Việt Nam còn hạn chế trong việc tiếp cận với các dịch vụ tài chính tiêu chuẩn. Theo một nghiên cứu năm 2021 do Statista thực hiện, quốc gia này đứng thứ hai trong số 10 nước không có ngân hàng hàng đầu. Báo cáo nhấn mạnh rằng khoảng 69% người dân không được tiếp cận với các dịch vụ ngân hàng điển hình.
Các ước tính của Ngân hàng Thế giới chỉ ra chỉ hơn 61% dân số của Việt Nam sống ở các vùng nông thôn, nơi khả năng tiếp cận với các dịch vụ ngân hàng hiện đại bị hạn chế. Khoảng trống này đang nhanh chóng được lấp đầy bởi các mạng lưới crypto.
Các khái niệm blockchain mang tính cách mạng mới lạ như tài chính phi tập trung (DeFi) cũng đang thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư crypto Việt Nam, những người mong muốn có được tín dụng cho các mục đích đầu tư crypto.
DeFi là một đại diện cho các mạng tài chính dựa trên blockchain cung cấp các dịch vụ tương tự như các dịch vụ được cung cấp bởi các ngân hàng. Nền tảng DeFi cho phép người dùng kiếm lãi từ tiền của họ, cho vay và vay vốn, cũng như giao dịch các sản phẩm phái sinh crypto.
Chúng cũng cho phép các nhà đầu tư bảo vệ tài sản của họ bằng cách sử dụng bảo hiểm DeFi và không yêu cầu thủ tục giấy tờ. Điều này làm cho chúng thuận tiện cho những người Việt Nam chưa có tài khoản ngân hàng, đặc biệt là những người muốn mở rộng quy mô đầu tư crypto của mình và kiếm thu nhập thụ động.
Đáng chú ý, Việt Nam được xếp hạng thứ hai trong số các quốc gia có mức sử dụng DeFi cao nhất trên thế giới, theo báo cáo Chỉ số tiếp nhận DeFi toàn cầu năm 2021 của Chainalysis.
Kiều hối
Năm 2021, kiều bào Việt Nam ở nước ngoài đã gửi về nước hơn 18 tỷ USD kiều hối, lập kỷ lục mới, đưa quốc gia này trở thành quốc gia thụ hưởng lượng kiều hối lớn thứ 8 trên thế giới. Đây là mức tăng 3% so với mức 17,2 tỷ USD được ghi nhận vào năm 2020.
Đối với những người thường xuyên gửi tiền về cho gia đình ở Việt Nam, phí chuyển tiền thường rất cao. Phụ phí thường bao gồm phí hành chính và tỷ giá hối đoái. Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới, chi phí chuyển tiền về Việt Nam tính đến năm 2020 trung bình khoảng 7%.
Các khoản phí cắt cổ, cộng với việc người dân không có ngân hàng không được tiếp cận với các dịch vụ chuyển tiền, đã khiến việc chuyển crypto trở thành một lựa chọn hấp dẫn đối với người Việt Nam sống ở nước ngoài để giúp đỡ gia đình của họ ở quê nhà.
Mặc dù các blockchain có phí giao dịch, nhưng chúng thường thấp hơn so với các mạng chuyển tiền và hơn nữa là P2P và không dựa vào người trung gian để hoàn thành giao dịch.
Sự phổ biến ngày càng tăng của GameFi
Các trò chơi Blockchain với các ưu đãi tài chính, thường được gọi là GameFi, sử dụng các mô hình kinh tế sáng tạo cho phép người dùng kiếm được phần thưởng trong khi chơi. Phần thưởng thường ở dạng NFT và crypto.
Vì crypto là trung tâm của môi trường GameFi, nhiều game thủ tìm hiểu cách chúng hoạt động như một phần của trò chơi, cung cấp một con đường khác để áp dụng.
Theo khảo sát của Chainplay’s State of GameFi 2022 vào tháng 8, 75% nhà đầu tư crypto GameFi nói rằng họ bắt đầu đầu tư vào các loại tiền kỹ thuật số sau khi tham gia nền tảng GameFi.
GameFi, đặc biệt là trò chơi play-to-earn (P2E), rất phổ biến ở Việt Nam và đã đóng góp rất nhiều vào việc áp dụng crypto trong nước.
Theo một báo cáo nghiên cứu năm 2021 được công bố bởi dịch vụ tổng hợp dữ liệu Finder, Việt Nam đứng thứ sáu trong danh sách các quốc gia có tỷ lệ người chơi P2E cao nhất. Theo báo cáo khảo sát, 23% người Việt Nam cho biết họ đã từng chơi trò chơi P2E.
Ngày nay, nhiều công ty khởi nghiệp GameFi đã thành lập văn phòng tại quốc gia này do văn hóa chơi game NFT đang lan rộng và điều này cũng thúc đẩy việc áp dụng crypto. Các nhà phát triển bao gồm Ancient8, Sipher và Summoners Arena.
Đáng chú ý, Axie Infinity, một trong những trò chơi kiếm tiền phổ biến nhất trên thế giới, có nguồn gốc từ Việt Nam.
Chen nói rằng mối quan hệ giữa GameFi và việc áp dụng crypto là một phần lý do tại sao cả hai lĩnh vực này đều phát triển mạnh:
“Theo dữ liệu từ Google, Sensor Tower và Data.ai, Việt Nam đứng đầu Đông Nam Á về sản xuất ứng dụng và trò chơi trong các cửa hàng như Apple Store và Google Play. Trong khi đó, việc áp dụng crypto rộng rãi trên toàn thế giới vào năm ngoái một phần là do GameFi. Hai yếu tố này có mối liên hệ đáng kể, tạo ra sự chấp nhận crypto lớn ở Việt Nam“.
Crypto như một hàng rào chống lại lạm phát
Công dân Việt Nam, trong suốt lịch sử, ưa thích sử dụng các đồng tiền quốc gia khác như USD trong thời kỳ kinh tế bất ổn và siêu lạm phát. Trong những năm gần đây, người dân Việt Nam cũng đang tích lũy tài sản như vàng để phòng ngừa lạm phát.
Có thời điểm trong thập kỷ trước, người dân Việt Nam nắm giữ tới 400 tấn vàng.
Tất nhiên, sự xuất hiện của crypto cũng dẫn đến việc nhiều công dân Việt Nam sử dụng chúng để phòng ngừa lạm phát thay vì tài sản hữu hình như vàng.
Trong khi Ngân hàng Trung ương Việt Nam đã cảnh báo các cá nhân và tổ chức không nên kinh doanh tiền ảo do tính chất trọng thương, niềm tin vào Việt Nam Đồng ngày càng giảm đã khiến nhiều nhà đầu tư Việt Nam chuyển sang sử dụng tiền kỹ thuật số.
Theo dữ liệu thu được từ Statista, Bitcoin (BTC), được các nhà đầu tư sử dụng rộng rãi như một hàng rào chống lại lạm phát, hiện là loại crypto phổ biến nhất trong nước. Báo cáo cũng tiết lộ sở thích tìm kiếm trong nước đối với đồng crypto hàng đầu là khoảng 84,5% so với các loại crypto khác.
Việc áp dụng crypto ở Việt Nam sẽ tiếp tục tồn tại khi ngày càng nhiều người Việt Nam khám phá ra sự tiện lợi và khả năng của tài sản kỹ thuật số. Tuy nhiên, các quy định mở rộng dường như vẫn còn lâu mới có. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có thời hạn đến năm 2023 để nghiên cứu những ưu và nhược điểm của crypto và đưa ra các khuyến nghị chính sách.
